زبان ایرانی شاخه ای از زبانهای هندوایرانی از ریشه ی هندو اروپایی است که شامل همه زبانهای آریایی رایج در ایران .ترکستان (یغنابی)قفقاز(آسی)عراق(کردی)وترکیه و بخش زیادی از زبانهای آریایی افغانستان میشود .این زبانها همه به ریشه یگانه ای میرسند که ایرانی کهن خوانده میشوند.از این زبانها زبانهای اوستایی.پارسی باستان مادی و سایر زبانهای کهن ایرانی جدا شده اند.پارسی میانه شامل زبانهای پارسی میانه (پهلوی).پارتی.سغدی.خوارزمی وختنی است.که از زبانهای کهنتر ایرانی حاصل شده اند.زبانهای کنونی ایران شامل پارسی و سایر لهجه های آریایی امروزی ایران و کشورهای مجاورمانند( لری.بلوچی.پشتو.تاتی وآسی) است.زبانهای ایرانی را معمولن بر حسب شباهت یا جدایی صوتی و دستوری و واژه ای به دو بخش عمده خاوری و باختری بخش میکنند. بنابراین اوستا زبان گاتها و مادی زبان شاهان سلسله ی مادی و مردم باختر ایران و پارسی باستان همان زبان پارسی هخامنشی و پارسی کهن بوده است که با اوستا و سانسکریت خویشاوندی نزدیک داشته.پارسی میانه واسطه ی بین پارسی باستان و پارسی کنونی و زبان رسمی ایران در دوره ی ساسانی بوده و پارسی نو(کنونی)یعنی پارسی دری دنباله پارسی میانه و پارسی باستان است.

 جدول زبانهای ایرانی

جدول ۱

 شاخه باختری

پارسی کهن :اوستایی.پارسی باستان.مادی

  پارسی میانه: پارسی میانه (پهلوی)پارتی(پهلوی اشکانی)زبان قوم پارت

   پارسی کنونی :جنوبی:پارسی.لری لاری بشکردی.کومزاریو غیره

  پارسی کنونی:شمالی:کردی.لهجه های دریای خزر .لهجه ای مرکز ایران .بلوچی.

شاخه خاوری

پارسی میانه :ختنی سغدی خوارزمی

پارسی کنونی:آسی.پشتو.لیننانی(سغدی نو  لهجه های فلات پامیر) 

جدول۲

پارسی باستان:۱اوستا.۲سنگ نوشته های پارسی باستان

پارسی میانه:۱. پارتی اشکانیان ۲.پارسیگ ساسانیان

پارسی نو :پارسی و دیگر زبانهای ایرانی مانند کردی.پشتو .لری.آسی.پارس

با تشکر از وب http://www.aryabom.blogfa.com/